Winst- en verliesrekening over 2023

De netto-omzet over het boekjaar 2023 is ten opzichte van het vorige boekjaar met € 575 miljoen gestegen van € 2.150 miljoen naar € 2.725 miljoen. De belangrijkste oorzaak voor deze stijging is de verhoging van onze gereguleerde tarieven voor zowel elektriciteit als gas. Deze verhoging wordt met name gedreven door de gestegen kosten voor inkoop van netverliezen en inkoop van transportcapaciteit van TenneT die (grotendeels) via onze tarieven worden vergoed.

• De omzet elektriciteit is € 539 miljoen hoger dan in 2022. Voor bijna € 500 miljoen wordt deze stijging verklaard door voornoemde verhoging van tarieven. Daarnaast is sprake van een groter aantal aansluitingen en hogere getransporteerde volumes wat leidt tot € 20 miljoen hogere opbrengsten. Verder leidt onder meer de hogere amortisatie van klantbijdragen tot een hogere omzet.

• Ondanks het lagere aantal aansluitingen is de omzet gas € 75 miljoen hoger dan in 2022. Dit komt volledig door de stijging van de gereguleerde tarieven.

• In tegenstelling tot de tarieven voor elektriciteit en gas zijn de tarieven voor de meetdienst in 2023 lager dan in 2022 wat leidt tot € 42 miljoen lagere omzet.

• De overige omzet bedraagt € 215 miljoen en is daarmee in lijn met voorgaand jaar.

Netto-omzet (€ miljoen)

De bedrijfskosten zijn gestegen van € 1.903 miljoen in 2022 naar € 2.347 miljoen in 2023. Deze stijging van € 444 miljoen heeft de volgende belangrijkste oorzaken:

• De kosten voor inkoop van transportcapaciteit zijn als gevolg van de hogere tarieven van TenneT gestegen met € 162 miljoen.

• De personeelskosten (totaal van eigen en ingehuurd personeel) zijn in 2023 € 147 miljoen hoger dan in 2022 als gevolg van de groei van de formatie. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar de volgende pagina.

• De gestegen energieprijzen leiden tot kosten voor inkoop van netverliezen die € 78 miljoen hoger zijn in vergelijking tot het kostenniveau van 2022.

• De overige bedrijfskosten bedragen € 249 miljoen en zijn daarmee € 62 miljoen hoger ten opzichte van het kostenniveau in 2022. Eén van de oorzaken hiervoor zijn de gestegen advieskosten voor diverse projecten. Deze zijn hoger door de inzet van externe adviseurs tijdens het verkooptraject van Kenter maar ook voor de voorbereiding van de carve-out van Kenter einde januari 2024. Ook voor de realisatie van het Afsprakenkader met de Staat zijn in 2023 adviseurs ingezet evenals voor het (meerjarige) project ten behoeve van het toekomstbestendig maken van onze informatiesystemen. Daarnaast is sprake van hogere kosten van eigen energieverbruik en kostenstijgingen als gevolg van de groei van de organisatie (facilitaire kosten, onderhoudskosten en leasekosten). Ook zijn de kosten in 2022 lager als gevolg van een eenmalige vrijval van een voorziening voor een verlieslatend contract van een van de entiteiten in Duitsland.

De opvallendste ontwikkelingen in deze kosten zullen hierna in meer detail worden besproken.

Bedrijfskosten (€ miljoen)

Het totaal van de interne en externe personeelskosten is € 147 miljoen hoger ten opzichte van 2022. De personeelsformatie is in 2023 met 579 fte gestegen waarbij de gemiddelde kosten per fte zijn toegenomen als gevolg van een cao-verhoging (4%) en door een arbeidstoeslag voor technisch personeel. De grotere formatie leidt eveneens tot € 12 miljoen hogere kosten. De ingehuurde formatie is met ruim 489 fte gestegen. Dit betreft inhuur om het werkpakket te kunnen realiseren maar ook specifieke expertise voor lopende projecten, bijvoorbeeld op het gebied van digitalisering. De grotere formatie en de hogere gemiddelde kosten per fte leiden eveneens tot een hogere geactiveerde productie: deze bedraagt € 318 miljoen en is daarmee € 24 miljoen hoger dan voorgaand jaar.

Personeelskosten (eigen en inhuur, € miljoen)

De kosten voor netverliezen zijn € 78 miljoen hoger in vergelijking tot 2022 en bedragen € 330 miljoen. De oorzaak van deze hogere kosten betreft voornamelijk een prijseffect: de stijging van de energieprijzen leidt ertoe dat wij het netverlies veel duurder in moeten kopen op de markt. Naast het prijseffect is er sprake van hogere volumes die wij hebben moeten inkopen. De stijging is zichtbaar bij elektriciteit waar sprake is van een kostenstijging van € 129 miljoen. Voor de inkoop van gas zijn de kosten € 51 miljoen lager. Sinds 1 januari 2020 hebben netbeheerders de wettelijke taak om ook de netverliezen gas in te kopen.

Kosten netverliezen elektriciteit en gas (€ miljoen)

De kosten voor transportcapaciteit zijn in 2023 met € 162 miljoen gestegen en bedragen € 453 miljoen (2022: € 291 miljoen). Deze kosten bestaan voornamelijk uit de door TenneT doorbelaste kosten inzake transportcapaciteit. De verhoging van de tarieven door TenneT leidt tot de verhoging van onze kosten. Deze tarieven zijn verhoogd door onder meer de investeringen die TenneT moet doen, inflatie en de stijgende energieprijzen. In de huidige reguleringsmethodiek worden de hogere inkoopkosten via onze tarieven vergoed waardoor de kostenstijging geen invloed heeft op ons resultaat.

Kosten transportcapaciteit (€ miljoen)

De kosten voor afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen van vaste activa bedragen € 532 miljoen en zijn hiermee, ondanks het hogere investeringsniveau, € 7 miljoen lager in vergelijking tot voorgaand jaar (2022: € 539 miljoen). Een van de oorzaken voor de daling is de held-for-sale classificatie van dochteronderneming Kenter. Met ingang van december 2022 wordt deze entiteit aangehouden voor verkoop waardoor op basis van IFRS in 2023 niet meer wordt afgeschreven op de vaste activa. Dit zorgt voor € 10 miljoen lagere afschrijvingslasten in 2023. Ook zijn in 2022 relatief meer meters vervangen wat heeft geleid tot een hogere last als gevolg van desinvesteringen. Daarnaast heeft de toepassing van de degressieve afschrijvingsmethode op het gasnet vanaf 2022 geleid tot lagere afschrijvingskosten. Dit is toegepast vanwege een verwacht afnemend verbruik van onze gasactiva door gebruik van alternatieve energiebronnen. Er is gekozen voor de degressieve afschrijvingsmethode, aangezien deze methode beter past bij de verwachte toekomstige afname van het aantal gebruikers van het gasnet. De inschatting van Alliander is voorts dat de afname in het aantal gebruikers van het gasnet niet zal leiden tot het op grote schaal buiten gebruik stellen van de gasactiva. Ondanks een afname in het aantal gebruikers van het gasnet zal de hoofdinfrastructuur van het gasnet namelijk grotendeels operationeel blijven. Daarnaast wordt een blijvende relevantie verwacht voor natuurlijk gas en duurzame alternatieven zoals groen gas en waterstof. Dit betekent dat een eventuele verkorting van de gebruiksduur van de gasactiva op basis hiervan niet van toepassing is.

Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen (€ miljoen)

In de rechter grafiek worden de bedrijfsresultaten weergegeven van de afgelopen 5 jaar. Hierbij valt het lage resultaat van 2022 op, dit wordt met name veroorzaakt door de stijging van de kosten van netverliezen. De compensatie van deze kostenstijging in onze tarieven vindt gedeeltelijk in 2023 plaats, wat leidt tot hogere opbrengsten en daarmee een hoger bedrijfsresultaat in dit jaar.

Bedrijfsresultaat (€ miljoen)

In de grafiek is de ontwikkeling van de afgelopen vijf jaar opgenomen inzake onderhoudskosten van en investeringen in het netwerk. De totale uitgaven in 2023 voor investeringen in en onderhoudskosten van het net bedragen € 1.740 miljoen en zijn hiermee met € 178 miljoen gestegen ten opzichte van de uitgaven in 2022 (€ 1.562 miljoen). De stijging wordt veroorzaakt door de hogere investeringen (€ 183 miljoen) waar de kosten voor onderhoud en storingen relatief gelijk zijn gebleven.

Onderhoudskosten van en investeringen in het net (€ miljoen)